Zeker in het midden en westen van Nederland is de lente tot nu toe erg droog. Dat begon met de droogste maart ooit gemeten (De Bilt 1.5mm). In april vielen er van de 13e-24e wél buien, maar nu is het opnieuw weken droog. Door de vele zonneschijn is de verdamping juist extra groot. Het neerslagtekort, zonder maart mee te rekenen, loopt al op tot dichtbij de hoogst mogelijke waarde zo vroeg in het jaar (12 mei). Gaat dit zo door, krijgen we de droogste lente sinds betrouwbare metingen beschikbaar zijn?
Actuele stand neerslagtekort
De vraag “droogste lente” zou je kunnen beantwoorden door naar de totale neerslagsom te kijken. Dan wint, van 1 maart-31 mei, de lente van 1996 met 61mm en zijn 2011 en 1976 respectievelijk 2e en 3e. De neerslagsom van De Bilt dit jaar, tot en met 12 mei, is 39mm – zelfs met 20mm in de laatste decade van mei zouden we dus de 1e plaats kunnen overnemen.
Maar als het gaat om droogte, én het gevaar van natuurbranden, is het veel beter om naar het neerslagtekort te kijken. In bovenstaande figuur zien we dat dit neerslagtekort, gedefinieerd als neerslag minus verdamping, in De Bilt al opgelopen is naar 87mm. Met nog minstens een droge week te gaan (zie hierna) loopt het op tot gemiddeld 139mm rond 25 mei en dat is evenveel als in het recordjaar (oranje stippellijn). Dit voor De Bilt, waar in april nog 37mm viel. In het westen viel die maand minder dan 20mm, daar is het neerslagtekort nog wat groter! Kijkend naar de verwachting (de grijze arcering) kán 2025 dus ook qua neerslagtekort mogelijk uitgroeien tot de droogste lente uit de meetreeks.
Zouden we neerslag minus verdamping van maart meetellen, dan komt er 54mm bij en is het neerslagtekort vanaf 1 maart in De Bilt al 141mm en komen we eind mei al uit op bijna 200mm!
Steeds weer een blokkade
De ensemble gemiddelde weerkaart voor 5 dagen vooruit, voor zaterdag 17 mei 00z, toont een typerend beeld: een omega-blokkade, hogedruk aan de grond én in de bovenlucht die aan twee kanten geflankeerd wordt door een lagedrukgebied. Dit patroon zagen we in maart ook vaak. Doordat de blokkade ten noorden van Schotland ligt, is de aanvoer in West-Europa meest uit N-NO en dus blijven de temperaturen gematigd. Alleen als het hoog tijdelijk wat meer naar Zweden trekt, en de wind meer Oost wordt, zien we vrij warm weer met in het zuiden plaatselijk 25 graden. De luchtdruk boven de Middellandse Zee is relatief laag, daardoor hebben Italië en Griekenland een onstabiele lente met vaak buien. Soms ligt het laag meer boven de westelijke Middellandse Zee, dan hebben juist Portugal en Spanje veel buien.
Mogelijk verzwakking van de blokkade
Vaak zagen we deze lente dat de blokkade in modelberekeningen “op de lange termijn” verzwakte. Dan krijgen lagedrukgebieden wat meer invloed, en neemt de kans op regen (buien) toe. Gebeurt dat nu ook?
In de weerkaarten is daar wel een aanleiding toe. In de eerste plaats komt de “put” boven Oost-Europa wat meer onze kant op, en zouden er zondag en maandag (vooral in het oosten) enkele buien kunnen ontstaan. Volgende week zien we in de ECMWF clusters dat de blokkade meer een Atlantische rug wordt, die zich daarna mogelijk terugtrekt naar het Azoren-hoog. In dat geval dringen juist vanuit het westen storingen op, en inderdaad zien we in de KNMI kansentabel voor de 2e helft van volgende week in een aantal berekeningen regenbuien opdoemen. Het blijft dus nog spannend of dit jaar de droogste lente oplevert; hoe dan ook is het zo droog dat de natuur en de landbouw er duidelijk last van beginnen te krijgen. Volg hier de neerslagkansen in het ensemble!
